Własność rolna i skarga kasacyjna – możliwości dysponowania nieruchomością
• Data: 2024-03-29 • Autor: Wioletta Dyl
Jestem jedyną właścicielką nieruchomości rolnej przyznanej mi w postępowaniu o zniesienie współwłasności zgodnie z prawomocnym wyrokiem sądu okręgowego z 2020 r. Czy mogę swobodnie władać tą nieruchomością, włącznie z jej sprzedażą, jeśli do wspomnianego, prawomocnego wyroku sądu złożono skargę kasacyjną? Skarga została przyjęta do rozpoznania. W księdze wieczystej brak jakichkolwiek zabezpieczeń.
Wykonalność wyroku a skarga kasacyjna
Jak wskazuje art. 521 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego (K.p.c.) – jeżeli przepis szczególny inaczej nie stanowi, postanowienie orzekające co do istoty sprawy staje się skuteczne, a jeżeli wymaga wykonania – także wykonalne, po uprawomocnieniu się. Zasadniczo orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia w toku instancji.
Skarga kasacyjna przysługuje od orzeczenia prawomocnego.
Czyli orzeczenie, od którego przysługuje skarga kasacyjna, zawiera rozstrzygnięcie prawomocne i podlegające wykonaniu. Toteż osoba, przeciwko której zapadło niekorzystne orzeczenie sądu II instancji, może obawiać się egzekwowania jego postanowień, także w razie wniesienia skargi kasacyjnej. Co istotne, nawet w okoliczności pozytywnego rozpoznania skargi kasacyjnej, skarżący nie uzyska satysfakcji z rozstrzygnięcia, bowiem np. nie będzie mógł odzyskać mienia odebranego mu wyrokiem sądu powszechnego, np. w postępowaniu egzekucyjnym. W celu ochrony interesów skarżącego ustawodawca zdecydował się na unormowanie kwestii wstrzymania wykonalności wyroku sądu II instancji na skutek uwzględnienia skargi kasacyjnej w art. 388 K.p.c., gdzie przewidziano możliwość wstrzymania wykonalności (§ 1) albo skuteczności (§ 4) takiego orzeczenia, tj.:
Wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia sądu
Art. 388. § 1. Jeżeli na skutek wykonania orzeczenia stronie może być wyrządzona niepowetowana szkoda, sąd drugiej instancji na wniosek strony może wstrzymać wykonanie swego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania kasacyjnego. Jeżeli apelację oddalono, sąd drugiej instancji może wstrzymać wykonanie także orzeczenia sądu pierwszej instancji.
§ 11. W przypadku, o którym mowa w § 1, sąd drugiej instancji na wniosek strony może także uzależnić wykonanie orzeczenia od złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia.
§ 2. Zabezpieczenie może również polegać na wstrzymaniu wydania powodowi sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu od pozwanego lub na wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku.
§ 3. Do czasu upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej wstrzymuje się z urzędu sprzedaż nieruchomości.
§ 4. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wstrzymania skuteczności zaskarżonego orzeczenia niepodlegającego wykonaniu.
Z dniem 7 listopada 2019 r. sąd drugiej instancji może wstrzymać wykonalność albo skuteczność orzeczenia podlegającego zaskarżeniu skargą kasacyjną tylko na wniosek strony, a nie z urzędu, nawet jeśli dostrzeże okoliczności wskazujące na możliwość wyrządzenia stronie niepowetowanej szkody wynikłej z wykonania albo skuteczności orzeczenia. Konkluzję tę usprawiedliwia obecna treść art. 388 § 1 K.p.c., który przewiduje, że sąd drugiej instancji może wstrzymać wykonanie (skuteczność – § 4) swego orzeczenia „na wniosek strony”. Warto tutaj podkreślić, iż sama skarga kasacyjna nie zawiesza skarżonego orzeczenia w wykonawczej próżni, jak to dzieje się w przypadku zaskarżenia rozstrzygnięcia w toku instancji. Legislator wymaga od skarżącego czynnego działania, aktywności wnioskowania.
Zatem jeżeli taki wniosek nie został złożony, może Pani dokonywać czynności prawnych z przyznaną Pani wyrokiem sądu II instancji nieruchomości.
Przykłady
Sprawa Pani Anny K.
Pani Anna K., właścicielka działki rolnej, po wygranym procesie o zniesienie współwłasności zdecydowała się na sprzedaż tej nieruchomości. Chociaż przeciwna strona złożyła skargę kasacyjną, sąd nie wydał decyzji o wstrzymaniu wykonania wyroku. Pani Anna sprzedała nieruchomość, a transakcja została sfinalizowana bez przeszkód, co jest zgodne z przepisami prawa, które nie zawieszają automatycznie wykonalności wyroku po złożeniu skargi kasacyjnej bez specjalnego wniosku o wstrzymanie.
Kwestia działki rolniczej Pana Józefa B.
Pan Józef B., który odziedziczył po rodzicach dużą działkę rolną, stał się jej jedynym właścicielem na mocy wyroku sądu. Mimo to jego kuzyn złożył skargę kasacyjną, domagając się ponownego rozpatrzenia sprawy. Sąd na wniosek kuzyna zdecydował o wstrzymaniu wykonalności wyroku, co uniemożliwiło Panu Józefowi sprzedaż nieruchomości do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia w sprawie.
Zarządzenie gospodarstwem rolnym przez Panią Katarzynę W.
Po otrzymaniu prawomocnego wyroku sądu o przyznaniu jej całego gospodarstwa rolnego, Pani Katarzyna W. kontynuowała prowadzenie działalności, pomimo że jej były partner złożył skargę kasacyjną. W tym przypadku, brak wniosku o wstrzymanie wykonalności wyroku pozwolił jej na dalsze swobodne zarządzanie nieruchomością, w tym na zawieranie umów na dostawy i usługi rolnicze, co stanowi dobry przykład wykonywania praw z tytułu właścicielskiego w obliczu trwającego postępowania kasacyjnego.
Podsumowanie
W artykule przedstawiono kluczowe aspekty dotyczące wykonalności wyroków sądowych w kontekście własności rolnej i skarg kasacyjnych. Wyjaśniono, że skarga kasacyjna nie zawiesza automatycznie wykonalności prawomocnego wyroku, chyba że sąd zdecyduje o wstrzymaniu jego wykonania na wniosek strony. Wskazano również na praktyczne implikacje takich postanowień, podkreślając, że właściciele nieruchomości mogą kontynuować zarządzanie swoją własnością, dopóki nie zostaną nałożone odpowiednie zabezpieczenia lub nie zostanie wydane postanowienie o wstrzymaniu.
Oferta porad prawnych
Źródła:
1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego - Dz.U. 1964 nr 43 poz. 296
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Wioletta Dyl
Radca prawny, absolwentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Udziela porad prawnych z zakresu prawa autorskiego, nowych technologii, ochrony danych osobowych, a także prawa konkurencji, podatkowego i pracy. Zajmuje się również sporządzaniem regulaminów oraz umów, szczególnie z zakresu e-biznesu i prawa informatycznego, które jest jej pasją. Posiada kilkudziesięcioletnie doświadczenie prawne, obecnie prowadzi własną kancelarię prawną.
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem
prawnicy z dużym doświadczeniem
Zapytaj prawnika