Spór o spadek po babci, jak rozwiązać konflikt dotyczący mieszkania?

Spadek z dobrodziejstwem inwentarza i współwłasność spadkowa

Postawa wujka jest niezrozumiała, kłopotliwa i komplikuje sprawę. Jest to pewnego rodzaju groźba – „oddaj mi swoją część, bo jak nie, to zadłużę mieszkanie”. Obecnie, mimo braku postępowania spadkowego, Pani tata oraz wujek są już współwłaścicielami:

Art. 1015. K.c.: § 1. Oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

§ 1¹. Do zachowania terminu, o którym mowa w § 1, wystarcza złożenie przed jego upływem wniosku do sądu o odebranie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku.

§ 1². Jeżeli złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zezwolenia sądu, bieg terminu do złożenia oświadczenia ulega zawieszeniu na czas trwania postępowania sądowego w tym przedmiocie.

§ 2. Brak oświadczenia spadkobiercy w terminie określonym w § 1 jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Ponieważ przez 6 miesięcy od śmierci babci nie było żadnej reakcji, jej synowie przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czyli do wysokości długów.

Nie istnieje też w prawie takie pojęcie „zrzeczenia się spadku na czyjąś rzecz”, w praktyce polega to na tym, że jeden ze spadkobierców odrzuca spadek (na co jest już za późno) i w ten sposób drugi spadkobierca otrzymuje także część osoby, która się jej zrzekła.

Obecnie tata może u notariusza podpisać z bratem umowę zbycia udziału w spadku lub podarować mu swoją część w darowiźnie albo sprzedać.

Dziedziczenie przez bratanicę – ryzyka niedotrzymania umówionych warunków albo wypłaty zachowku

Wracając do Pani pytania – prawo daje takie instrumenty, ale nie będą one dla Państwa wystarczającym zabezpieczeniem. Można podpisać umowę warunkową, w której Pani tata oświadczy (w uproszczeniu) – oddam mój udział w spadku, pod warunkiem, że uczynisz spadkobiercą moją córkę. W praktyce wyglądałoby to tak, że wujek spisałby testament, najlepiej u notariusza, a Pani tata, po przedstawieniu mu tego testamentu, oddałby mu swój udział w spadku. Wszystko rozbija się o fakt, który Pani zauważyła – testament zawsze można zmienić. Tata i wujek mogą odbyć procedurę jak wyżej, wujek otrzyma na własność całe mieszkanie, a tydzień później u notariusza napisze nowy testament, w którym odwoła poprzedni, nawet Państwa o tym nie informując.

Skoro wujek jest bezdzietnym kawalerem, to czy ostatecznie to Pani nie będzie jego jedyną spadkodawczynią? Można by i takie rozwiązanie wziąć pod uwagę. Jednakże nie daje to pewnego zabezpieczenia – wujek przecież w każdej chwili może wstąpić w związek małżeński. Ma to także znaczenie, gdyby wujek wskazał Panią w testamencie jako swoją spadkobierczynię lub uczynił Panią zapisobiercą windykacyjnym (to taka sytuacja, gdzie wujek nie uczyniłby Pani spadkobierczynią, czyli osobą, która dziedziczy po nim wszystko, w tym długi, a jedynie konkretnie wskazał, że właśnie pani przekazuje mieszkanie. Gdyby więc wujek zapisał Pani mieszkanie, a potem wstąpił w związek małżeński, żona mogłaby domagać się od Pani zachowku.

Reasumując więc, przekazanie przez tatę udziału wujkowi pod warunkiem, że przepisze on mieszkanie na Panią, jest ryzykowne, gdyż można zmienić testament albo np. zawrzeć związek małżeński, gdzie potem żona może chcieć domagać się zachowku albo nawet próbować podważyć testament.

Zachowanie status quo albo dział spadku ze zniesieniem współwłasności

Rozwiązanie, jakie proponuję, niestety, nie jest w Państwa sytuacji idealne: Pozostanie w obecnej sytuacji, gdzie i tak wujek i tata są współwłaścicielami, ale nie ma tego „na piśmie”; „w papierach” jako właściciel wciąż widnieje babcia, a w razie kłopotów ze strony wuja np. zaprzestania opłacania mieszkania złożenie do sądu wniosku o dział spadku np. z obowiązkiem spłaty – czyli wujek zostałby jedynym właścicielem, ale musiałby spłacić tatę, albo odwrotnie.

Tata może też wystąpić z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku, uzyskać dokument potwierdzający współwłasność ich obu, a w razie kłopotów ze strony wuja wystąpić z wnioskiem o zniesienie współwłasności – przez przyznanie mieszkania jednemu z nich z obowiązkiem spłaty drugiego albo nakazanie przez sad sprzedaży mieszkania.

Źródła:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.